بررسی سیر نثر فارسی در دوره افشاریه و زندیه

چکیده: یکی از مباحث بحث انگیز تاریخ ادبیات، شکل گیری و تثبیت مکتب بازگشت ادبی است. اوضاع سیاسی و اجتماعی در عصر افشاریه و زندیه، در روند شکل گیری اوضاع ادبی بسیار تأثیرگذار بوده است، به گونه ای که چهره های سرشناس این عرصه به ویژه در حوزه ی نثر بسیار اندکند. در این روزگار نثر فارسی مانند شعر، مجال تغییر و تحوّل پیدا کرد؛ این تحوّل با تقلید از نویسندگان قرن های ششم، هفتم و هشتم خود را نشان داد، در این دوره نثر فنّی و ساده به موازات هم مورد توجه نویسندگان است اما توجّه و رویکرد نویسندگان بیشتر مصروف ساده نویسی است و بسیاری از ویژگی های هر یک از این دو را در دیگری می توان دید؛ این خصوصیّت حتّی در نثر نویسندگان شبه قاره نیز وجود دارد؛ در پایان عهد زندیه و ابتدای عصر قاجار، دو شیوه ی نثرنویسی ادامه یافت که اغلب همان تقلید و تتبّع جدّی تر از نویسندگان قرن های یاد شده است. امّا با گذشت زمان از طرفداران نثر فنّی کاسته و به پیروان سبک روان افزوده گردید تا آنکه در اواخر قرن سیزده، سبک نگارش فنّی کاملاً کنار گذاشته شد. کلمات کلیدی: افشاریه- زندیه- نویسندگان برجسته- سبک نثر.